پمپ های صنعتی وظیفه انتقال مایعات و افزایش فشار آن‌ها را بر عهده دارند. از آن جایی که این پمپ‌ها نقش مهمی در افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها دارند یکی از مهم‌ترین تجهیزات در صنایع مختلف مانند نفت و گاز، تصفیه آب و صنایع غذایی محسوب می‌شوند.
تقسیم بندی پمپ‌های صنعتی
پمپ‌های صنعتی را می‌توانیم براساس روش انتقال انرژی به سیال، به دو دسته تقسیم کنیم که هر کدام از آن‌ها ویژگی های منحصر به فردی دارند.
پمپ‌های جابه‌جایی مثبت
این نوع از پمپ‌ها با کاهش حجم محفظه پمپ و افزایش فشار باعث انتقال سیال می‌شوند که این تغییر حجم به‌صورت متناوب بوده و فشار ثابتی را ایجاد می‌کند. پمپ‌های جابه‌جایی مثبت خود دارای انواع مختلفی هستند از جمله:
- پمپ‌های پیستونی
انتقال سیالات را با فشار بالا انجام می‌دهند و عملکرد دقیقی دارند. کاربرد آن‌ها در ماشین آلات سنگین، صنایع نفت و گاز و صنایع شیمیایی است.
پمپ‌های دنده‌ای با استفاده از چرخ دنده، سیالات را جابه‌جا می‌کنند. چرخ دنده‌های آن‌ها شامل دو نوع داخلی و خارجی است. همچنین به‌دلیل جابه‌جایی مقدار مشخصی مایع در هر سیکل از نوع پممپ‌های جابه‌جایی مثبت به شمار می‌روند. کاربرد آن‌ها در انتقال روغن، مواد چسبناک و صنایع غذایی است.
پمپ‌های دیافراگمی نوع دیگری از پمپ جابه‌جایی مثبت است که عملیات رفت و برگشت و فشرده سازی سیال توسط یک دیافراگم انجام می‌شود. این پمپ یکی از معدود پمپ‌های صنعتی است که توانایی پمپاژ کردن انواع سیالات با ویسکوزیته‌های مختلف را دارد. همچنین به‌دلیل استفاده از دیافراگم در این پمپ‌ها هیچ‌گونه نشتی وجود ندارد و برای انتقال مایعات حاوی ذرات جامد یا خورنده بسیار مناسب است. کاربرد پمپ دیافراگمی بیشتر در صنایع غذایی و داروسازی است
پمپ‌های دینامیکی
در این پمپ‌ها انرژی جنبشی با افزایش سرعت جریان به سیال منتقل می‌شود، این انتقال انرژی به‌صورت مداوم انجام می‌شود. از انواع پمپ‌های دینامیکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پمپ سانتریفیوژ رایج ترین نوع پمپ‌های دینامیکی است و برای سرعت بخشیدن به انتقال سیالات و افزایش فشار از پروانه استفاده می‌کند. نحوه کار این پمپ‌ها بر اساس قانون برنولی و تبدیل سرعت سیال به فشار است. از این مدل بیشتر در سیستم‌های خنک‌کننده، تصفیه آب، معادن و استخر‌ها، کشاورزی و دامداری استفاده می‌شود.
- پمپ‌های محوری
جهت ورود و خروج سیال نسبت به پروانه در پمپ محوری به صورت موازی و همسو است یعنی پمپ‌های محوری یا جریان محور باعث تغییر جهت جریان سیال نمیشوند. به دلیل طراحی، این مدل پمپ فشار زیادی را به مایع منتقل نمی‌کند اما موجب افزایش دبی می‌شود و همچنین برای انتقال سیالات با ویسکوزیته بالا گزینه مناسبی نیستند. از این پمپ‌ها در نیروگاه‌ها، سیستم‌های آبیاری بزرگ و صنایع شیمیایی استفاده زیادی می‌شود.
| دسته‌بندی اصلی | زیرمجموعه‌ها | کاربردها |
|---|---|---|
| پمپ‌های جابه‌جایی مثبت | – پیستونی – دنده‌ای – دیافراگمی |
انتقال مایعات چسبنده، فرآیندهای شیمیایی، و نفت |
| پمپ‌های دینامیکی | – سانتریفیوژ – محوری |
تصفیه آب، کشاورزی، صنایع پتروشیمی |
کاربرد پمپ‌های صنعتی
پمپ‌های صنعتی در طیف وسیعی از صنایع نقش مهمی دارند. برخی از کاربرد‌های مهم آن‌ها عبارت است از:
- سیستم‌های خنک کننده و گرمایشی: در نیروگاه‌ها برای گردش آب، مواد خنک‌کننده و انتقال سیالات گرم.
- نفت و گاز: انتقال نفت خام، گاز طبیعی و فرآورده‌های پتروشیمی.
- صنایع شیمیایی: انتقال اسیدها، بازها و مواد شیمیایی خورنده.
- صنایع غذایی: جابجایی مواد غذایی مایع مانند شیر، روغن و آبمیوه.
- کشاورزی: آبیاری مزارع و انتقال آب از منابع طبیعی به زمین‌های کشاورزی.
- ساختمان سازی: تامین آب، تهویه مطبوع، و سیستم‌های اطفای حریق.
- سیستم‌های تصفیه آب: جابجایی و پمپاژ آب و فیلتر کردن و حذف آلاینده‌ها.
نکات نگهداری پمپ‌های صنعتی
نگهداری صحیح و منظم پمپ‌های صنعتی از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا خرابی پمپ‌ها می‌تواند باعث توقف عملیات و خسارت‌های مالی شود. در ادامه با نکاتی مهم جهت نگهداری پمپ‌های صنعتی آشنا می‌شویم.
- بررسی دوره‌ای: برای اطمینان از عدم وجود نشتی، آسیب دیدگی و خوردگی بهتر است هر چند وقت یکبار پمپ را بررسی کنید.
- روغن کاری مناسب: استفاده از روغن‌های مناسب و با کیفیت و تعویض به‌موقع آن‌ها برای کاهش اصطکاک و جلوگیری از آسیب به قطعات متحرک یکی از نکات مهم در نگهداری پمپ‌ها است.
- بررسی فشار و جریان: نظارت بر فشار و جریان سیال در سیستم برای اطمینان از عملکرد صحیح و جلوگیری از اضافه‌بار ضروری است.
- کنترل دما: کنترل دمای پمپ و سیال برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد مهم است زیرا دمای بالا می‌تواند به قطعات آسیب برساند.
- تمیز کاری منظم: برای جلوگیری از کاهش کارایی و خرابی قطعات بهتر است ذرات و آلودگی‌ها از روی پمپ و محفظه آن پاک شود.
- استفاده از قطعات اصلی: استفاده از قطعات یدکی اصلی و با کیفیت هنگام تعویض قطعات تاثیر زیادی بر روی عملکرد بهینه پمپ دارد.
- تعویض قطعات فرسوده: تعویض به‌موقع قطعاتی که فرسوده شده‌اند مانند پروانه‌ها یا بلبرینگ‌ها برای جلوگیری از خرابی کل سیستم.
- توجه به تغییرات: گر با مشکلات غیر معمولی مانند لرزش، صدای زیاد، افت عملکرد یا نشتی مواجه شدیم به آن توجه کرده و در اسرع وقت آن را رفع کنیم.
جمع بندی
با شناخت انواع مدل‌های پمپ صنعتی و کاربرد آن در صنایع مختلف، می‌توانید بهترین گزینه را برای نیازهای خود انتخاب کنید. پمپ‌های صنعتی بخش مهمی از بهره‌وری و توسعه در زمینه‌های گوناگون هستند به‌طوری که نه تنها عملکرد سیستم را بهبود می‌بخشند، بلکه هزینه‌های تعمیر و نگهداری را نیز کاهش می‌دهد. در این مقاله آبی پمپ سعی شد نکات مهم و کاربردی در مورد انواع پمپ‌های صنعتی بطور کلی ارائه شود.