به دلیل اهمیت نقش آب در صنعت، از تجهیزات گوناگونی برای تنظیم میزان فشار آب استفاده می‌شود. یکی از این تجهیزات بوستر پمپ‌ها هستند. به مجموعه‌ای متشکل از پمپ‌های کوچک که به صورت موازی کنار یکدیگر قرار گرفته اند، بوستر پمپ می‌گویند. برای جلوگیری از نوسان فشار و خراب شدن لوله‌ها و همچنین جبران افت فشار آب مخصوصا در ساختمان‌های بزرگ و مرتفع از بوستر پمپ آب استفاده می‌شود. در ادامه بلاگ به بررسی بیشتر نحوه عملکرد و کاربردهای بوستر پمپ پرداخته خواهد شد.
نحوه عملکرد بوستر پمپ
بوستر پمپ معمولا به یک سنسور فشار متصل است و هنگامی که شیر آب باز و فشار سیستم کمتر از حد مطلوب شود، سنسور این کاهش فشار را شناسایی می‌کند و با فرستادن سیگنالی به واحد کنترل دستور روشن شدن پمپ صادر می‌شود. بوستر پمپ‌ها با مکش مایع از منبع و عبور مستقیم آن از سیستم، فشار آب را افزایش می‌دهند. برای حفظ فشار مطلوب، سیستم کنترل بوستر پمپ باید مقدار سرعت پمپ را تنظیم کند تا فشار خروجی برای مصرف کننده مناسب باشد. همچنین اغلب بوستر پمپ‌ها دارای تجهیزات محافظتی هستند که از آسیب دیدن موتور پمپ جلوگیری می‌کنند.
انواع بوستر پمپ
بوستر پمپ‌ها بر اساس نحوه کارکرد و نوع کاربری که دارند به چند دسته تقسیم می‌شوند که در ادامه با این دسته‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.
بر اساس نحوه کارکرد
-
بوستر پمپ‌های دور ثابت
بوستر پمپ‌های دور ثابت با کم شدن فشار سیستم روشن می‌شوند و مناسب کاربرد‌هایی هستند که نیاز به تقویت فشار دارند. این مدل همیشه با سرعت ثابت کار می‌کند و به یک میزان مشخصی توانایی پمپاژ آب دارد.
-
بوستر پمپ‌های دور متغیر
این مدل از نظر ظاهری با بوستر پمپ های دور ثابت تفاوت زیادی ندارد اما همان طور که از نام آن مشخص است نوعی پمپ است که قابلیت کنترل دبی خروجی آب را دارد و باعث افزایش عمر مفید پمپ و کاهش مصرف برق می‌شود.
بر اساس نوع کاربری
-
بوستر پمپ آبرسانی خانگی
از بوستر پمپ آبرسانی خانگی به منظور تقویت فشار آب در سیستم‌های لوله کشی شهری، ساختمان‌ها و واحدهای مسکونی استفاده می‌شود. این بوستر پمپ‌ها جهت رفاه حال ساکنین مجتمع‌های مسکونی بزرگ و در دو نوع دور ثابت و دور متغیر طراحی شده اند.
-
بوستر پمپ آتشنشانی
فشار آب در سیستم‌های اطفا حریق از طریق بوستر پمپ‌های آتش نشانی تامین می‌شود. این بوستر پمپ ها قابلیت تامین فشار بالای آب را در کوتاه ترین زمان ممکن دارند، همچنین مجهز به پمپ‌های رزرو جهت اطمینان در شرایط اضطراری هستند. بوستر پمپ های آتش نشانی معمولا از نوع دور ثابت بوده به دلیل اینکه در کاربردهای آتش نشانی به حداکثر فشار آب نیاز داریم.
کاربرد بوستر پمپ در صنعت
همان طور که گفته شد بوستر پمپ‌ها به دلیل تنظیم فشار آب، کاربرد زیادی در بخش‌های مختلف خانگی و صنعتی دارند از جمله:
- سیستم‌های آتشنشانی و اطفا حریق
- آبرسانی ساختمان‌ها، مجتمع‌های مسکونی، شهر و شهرک‌ها، بیمارستان و فرودگاه‌ها
- آبرسانی مراکز صنعتی، کارخانه‌ها و هتل‌ها
- تامین فشار آب در بیمارستان‌ها و استادیوم‌های ورزشی
- استفاده در مراکز تجاری و سیستم‌های کشت صنعتی
- مصارف کشاورزی و آبیاری گلخانه‌ها و آبیاری قطره‌ای و باران‌های مصنوعی در سیستم کشاورزی
- تقویت فشار آب در ساختمان های بلند مرتبه و تامین آب واحدهای ساختمانی
- فیلتراسیون استخرها
- سیستم های تهویه مطبوع
- در صنایع فولاد سازی
تفاوت‌های بوستر پمپ با پمپ آب
بوستر پمپ و پمپ آب هر دو برای جابجایی و افزایش فشار مایعات استفاده می‌شوند، اما از نظر عملکرد، اجزا، و کاربرد تفاوت‌های قابل توجهی دارند. پمپ آب دستگاهی ساده‌تر است که وظیفه انتقال آب از یک منبع (مانند چاه یا مخزن) به مقصد مشخص را بر عهده دارد و معمولاً در سیستم‌های کوچک با نیاز فشار پایین یا ثابت به کار می‌رود. این پمپ‌ها به دلیل طراحی ساده، ابعاد کوچک‌تر و هزینه کمتر، برای مصارف خانگی یا سیستم‌های آبیاری کوچک مناسب هستند. با این حال، پمپ آب نمی‌تواند فشار خروجی را در صورت تغییر دبی یا بار سیستم ثابت نگه دارد و همیشه با سرعت ثابت کار می‌کند که می‌تواند منجر به مصرف بیشتر انرژی شود. در مقابل آن، بوستر پمپ سیستمی پیشرفته‌تر است که از یک یا چند پمپ، تابلو کنترل، مخزن تحت فشار، سنسورها، و گاهی درایو فرکانس متغیر (VFD) تشکیل شده است. بوستر پمپ برای تامین فشار یکنواخت و ثابت در سیستم‌هایی با نیاز متغیر به فشار طراحی شده و در ساختمان‌های بلند، صنایع، کشاورزی و سیستم‌های اطفاء حریق کاربرد دارد. این دستگاه با استفاده از تجهیزات کنترلی، فشار را به صورت دقیق تنظیم می‌کند و در مدل‌های دور متغیر، با تنظیم سرعت موتور بر اساس نیاز، در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌کند. با وجود پیچیدگی بیشتر بوستر پمپ و نیاز به نصب و نگهداری حرفه‌ای، این سیستم برای پروژه‌های بزرگ و پیشرفته بهترین گزینه محسوب می‌شود.
جدول مقایسه بوستر پمپ با پمپ آب
| ویژگی | بوستر پمپ | پمپ آب |
| کاربرد | تأمین فشار یکنواخت و ثابت در سیستم‌های بزرگ و متغیر | انتقال آب از منبع به مقصد در سیستم‌های کوچک |
| ساختار | شامل یک یا چند پمپ، تابلو کنترل، مخزن تحت فشار، سنسور و درایو فرکانس متغیر (VFD) | دستگاهی ساده با پمپ و موتور |
| تنظیم فشار | قابلیت تنظیم فشار دقیق با استفاده از سیستم‌های کنترلی | فشار خروجی ثابت و وابسته به سرعت پمپ |
| نوع عملکرد | کارکرد به‌صورت دور متغیر یا دور ثابت | کارکرد با سرعت ثابت |
| مصرف انرژی | بهینه‌تر (در مدل‌های دور متغیر) | بیشتر به دلیل عملکرد ثابت موتور |
| کاربردهای رایج | ساختمان‌های بلند، صنایع، کشاورزی، سیستم‌های اطفاء حریق | مصارف خانگی، آبیاری کوچک، و سیستم‌های ساده |
| مقیاس استفاده | مناسب برای پروژه‌های بزرگ و پیچیده | مناسب برای کاربردهای کوچک و متوسط |
|
هزینه نصب و نگهداری
|
بالاتر به دلیل پیچیدگی و نیاز به تجهیزات کنترلی حرفه‌ای | کمتر به دلیل سادگی طراحی |
|
موارد مصرف انرژی
|
استفاده از درایو فرکانس متغیر باعث کاهش مصرف برق می‌شود | مصرف برق بالا به دلیل کارکرد ثابت موتور |